نرهای بالغ دارای یال‌هایی هستند که رنگ آن‌ها از زرد مایل به قهوه‌ای تا سیاه متفاوت است.
سر این شیرها بزرگ و با یک پوزه سنگین است. الگوی خال‌های در کنار ریش و سبیل برای هر شیر منحصر به فرد است.
آناتومی شیر آفریقایی
نر:
ارتفاع شانه: ۱,۲ متر
وزن: ۱۹۰ کیلوگرم
ماده:
ارتفاع شانه: ۰,۹ متر
وزن: ۱۳۰ کیلوگرم
شیرها چه زیستگاهی را ترجیح می‌دهند؟
شیرهای آفریقایی هیچ ترجیح خاصی برای زیستگاهشان ندارند و در هر جایی ممکن است با آن‌ها مواجه شوید، مگر در جنگل‌ها.
زیستگاه‌های شیر آفریقایی شامل:
- دشت‌های باز
- بیشه‌زارها (جنگل‌های باز)
- بوته‌زارهای ضخیم
- مناطق نیمه بیابانی
شیرها موقع شکار در چمنزارهای بلند و بوته‌زارهای ضخیم موفق‌تر هستند. آن‌ها سعی می‌کنند تا با استفاده از پوشش محیط در ۲۰ متری طعمه کمین کنند.
چرا شیرها برای خود قلمرو انتخاب می‌کنند؟
گله‌های شیر با منبع غذایی غنی و قابل اعتماد می‌توانند از عهده حفظ قلمروشان برآیند.
هنگامی‌که تأمین غذا غیرقابل پیش‌بینی است، گله محدوده بزرگی را برای زندگی انتخاب می‌کند که دفاع از آن سخت می‌شود.
در این موارد، برخورد بین شیرها از گله‌های مختلف بسیار خصمانه است، اما جنگ واقعی به‌ندرت رخ می‌دهد.
هم شیرهای نر و هم شیرهای ماده منطقه اشغال شده توسط خودشان را با بوی ادرار و با صدای غرش نشانه‌گذاری می‌کنند.
غرش‌ها تا ۸ کیلومتر آن طرف‌تر شنیده می‌شوند و محل شیر را اعلام می‌کنند.
همچنین نشان می‌دهد که یک منطقه اشغال شده است و به این ترتیب اعضای گله می‌توانند یکدیگر را پیدا کنند.
رژیم غذایی
آن‌ها از شکارهای متوسط و بزرگ تغذیه می‌کنند. نمونه‌هایی از طعمه‌ها عبارتند از بوفالو، کل یال‌دار (نوعی گاو)، گورخر و تیزشاخ کالاهاری (نوعی بز).
با این وجود، رژیم غذایی آن‌ها دامنه وسیعی دارد طوری که حتی شکارهایی به اندازه موش هم ممکن است.
شیرها می‌توانند با سرعت حدود ۶۰ کیلومتر در ساعت بدوند که برای شکار یک بز کوهی در یک تعقیب و گریز باز سرعت کمی است.
حملات شیر در چمنزارهای بلند و بوته‌زارهای ضخیم‌تر، زمانی که هدف تنها است و هنگامی‌که بتوانند در نزدیک شکار کمین کنند و در شب‌های بسیار تاریک موفقیت‌آمیزتر هستند. تعقیب و گریزهای بیش از ۳۰۰ متر نادر است.
شیر معمولاً با خفه کردن از طریق فشار دادن گلو و یا گرفتن پوزه طعمه، شکار را می‌کشد.
آیا واقعیت دارد که شیرهای آفریقایی، گربه‌های بسیار اجتماعی هستند؟
واحد اصلی زندگی اجتماعی شیر، گله است. معمولاً یک گله شامل ۲ تا ۱۲ ماده شیر خویشاوند و توله‌هایشان است.
شیرهای آفریقایی تنها گربه‌هایی هستند که دارای گروه‌های اجتماعی نزدیک هستند و تنها کسانی هستند که به‌طور مرتب و به‌صورت گروهی شکار می‌کنند.
معمولاً ۱ تا ۶ شیر نر خویشاوند به همراه شیرهای ماده زندگی می‌کنند. هسته اصلی گله را شیرهای ماده تشکیل می‌دهند در حالی که شیرهای نر هر چند سال یک‌بار عوض می‌شوند.
علت اینکه شیرها اجتماعی هستند، عبارتند از:
- شیرهای ماده برای محافظت از توله‌های جوان با یکدیگر عهد بسته‌اند.
- هنگام گرفتن شکار بزرگ و خطرناک، به همکاری تعداد کافی از افراد گروه احتیاج دارند.
اگر یک گروه کوچک از نرها با هم بمانند، می‌توانند نرهای گله را از بین ببرند و ماده‌های گله را تصاحب کنند.
احتمال اینکه این شیرهای نر جانشین، مدت طولانی زندگی کنند، زیاد نیست؛ زیرا دیگر ماده شیرها برای آن‌ها شکار نمی‌کنند.
پس از این تصاحب، نرهای جدید گله توله شیرها را می‌کشند.
رفتار شیرها در اظهار علاقه و جفت‌گیری چگونه است؟
نر و ماده دور از گله، احتمالاً در حال جفت‌گیری با هم هستند، دور بودن از گله باعث تضمین تداوم این عمل می‌شود.
یک شیر ماده به مدت دو تا چهار روز، هر دو سال یک‌بار پذیرای جفت‌گیری است. نرهای گله این شرایط را از طریق حس بویایی تشخیص می‌دهند.
شیرها ممکن است صدها بار در طی این سه تا چهار روز جفت‌گیری کنند. جفت‌گیری حدود چهار بار در ساعت در طول یک تا دو روز رخ می‌دهد و هر بار کمتر از یک دقیقه طول می‌کشد.
این فرکانس غیرعادی احتمالاً ناشی از نرخ شکست زیاد جفت‌گیری است. فقط، تقریباً یک مورد از هر سه مورد رابطه جنسی منجر به تولد توله‌ها می‌شود.
از آنجا که باردار کردن دشوار است، شیرهای ماده احتمالاً اطمینان حاصل می‌کنند که با یک نر سالم جفت‌گیری می‌کنند.
شیرهای نر آفریقایی نقش مهمی در حفاظت از توله‌ها در مقابل سایر مهاجمان نر بازی می‌کنند.
برای شیر ماده، این سطحی از اطمینان را فراهم می‌آورد که هر چه شیر نر سمج‌تر باشد، احتمال اینکه تا پایان رشد توله‌ها در کنارشان بماند، بیشتر است. شیرهای نر یک گله برای جفت‌گیری با هم رقابت نمی‌کنند.
اگر هیچ نری از گله به شیر ماده علاقه‌مند نباشد، وی ممکن است توجه یک نر از گله‌ای دیگر را جلب کند.
این فراوانی فرصت‌های جنسی، رقابت نرها در سطح گله را پایین می‌آورد. با این حال، در مقابل نرهای مزاحم، مبارزات وحشیانه و مرگ‌آوری رخ می‌دهد. نر و ماده پس از جفت‌گیری روی زمین دراز می‌کشند و یکدیگر را نوازش می‌دهند.
توله شیرها
آیا می‌دانید که پس از آنکه گروهی از شیرهای آفریقایی گله را تصاحب کردند، تمام توله‌ها گله را می‌کشند؟
رفتار شیرهای آفریقایی
شیرهای آفریقایی برای اجتناب از گرمای روز، بیشتر در شب فعال هستند. شیرها بیشتر روز را می‌خوابند، زیرا روزها برای شکار بسیار گرم هستند.
نور خورشید نیز تلاش برای حرکت پنهانی به سمت شکار را بی‌اثر می‌کند.
شیرها از چه شیوه‌هایی برای شکار استفاده می‌کنند؟
سبک شکار شیرها همان سبک شکار دیگر گربه‌سانان است، یعنی کمین کردن در فاصله ۲۰ متری و تعقیب و گریزی که معمولاً بیش از ۲۰۰ متر نیست.
شکارها معمولاً با نیشی در گلو خفه و کشته می‌شوند.
شیرها اغلب گروهی شکار می‌کنند. این به‌سختی شکار بستگی دارد.
اگر طعمه بزرگ و سرسخت باشد، آن‌ها باید با همکاری آن را بردارند و ببرند. شکار گروهی میزان موفقیت شیرها را افزایش می‌دهد.
نرخ موفقیت در شکار کل یال‌دار در پارک ملی اتوشا برای یک شیر تنها ۲۸ درصد و برای یک گروه ۷ تایی از ۷۵ درصد است.
آن‌ها در هنگام تغذیه بسیار پرخاشگر و وحشی هستند و در حال غر زدن، پنجه کشیدن و شتاب هستند.
نرهای گله بر ماده‌ها غالب هستند و ممکن است به آن‌ها اجازه نزدیک شدن به شکار را ندهند.
غذا انرژی مورد نیاز برای زنده ماندن است. تنها راه کسب غذای امن، مبارزه برای آن است که منجر به رفتار وحشیانه و عجولانه در زمان تغذیه می‌شود.
آیا شیر نر آفریقایی یک شکارچی تنبل و بی‌فایده است؟
در بسیاری از گله‌ها، شیرهای نر آفریقایی شکار نمی‌کنند. دلیل این امر این است که یال و اندازه بزرگ از احتمال موفقیت آن‌ها در شکار می‌کاهد. نتیجه این است که این نرها عمدتاً با استفاده از تلاش ماده‌ها زندگی می‌کنند.
آن‌ها از موقعیت غالب خود برای گرفتن غذا از ماده‌ها استفاده می‌کنند. این‌چنین نیست که شیرهای نر مهارت شکار کردن ندارند.
نرها مجبورند از خودشان دفاع کنند، هم قبل از اینکه گله‌ای را تصاحب کنند و هم پس از آنکه آواره می‌شوند و نرهای دیگر جانشین آن‌ها در گله می‌شوند.
نرهای جوان ممکن است گروه‌های مجردی کوچک تشکیل دهند که با هم شکار می‌کنند. نرهای تنها، فقط به شکار کوچک و ساده از قبیل گراز و خارپشت تشی و جوانان دیگر گونه‌ها بسنده می‌کنند.
هنگامی‌که نرهای پیر و تنها را مشاهده می‌کنید که لکه‌های سیاهی بر بدنشان دارند، احتمالاً آن لکه‌ها جای زخم‌هایی است که در اثر تیغ‌های خارپشت ایجاد شده‌اند.
آیا شیر آفریقایی در معرض خطر است؟
جمعیت تخمینی شیرها در آفریقا در پایان سال ۲۰۱۴ حدود ۳۴۰۰۰ برآورد شده است. در واقع، حدود ۵۰ درصد از آن‌ها در طی سه دهه گذشته نابود شده‌اند.
در غرب آفریقا، شیرها تقریباً نابود شده‌اند. دلایل در معرض خطر بودن آن‌ها، از بین رفتن زیستگاه و منازعات بین انسان و شیر است.
شیرهای آفریقایی برای مدت بسیار طولانی نماد قدرت و پیروزی بوده‌اند. اکنون وضعیت حفاظت آن‌ها نشان می‌دهد که برای زنده ماندن به کمک انسان‌ها نیاز دارند.
منبع: چطورپدیا